طراحی محله در بافت مرکزی شهرها با رویکرد ارتقاء هویت شهری (مطالعه موردی : محله امیریه تهران)

شهر بزرگترین نماد تمدن بشری است که بشر آن را برای امنیت و آسایش خود بنا نموده است . شهر تنها یک سکونتگاه نیست ، بلکه جایگاهی است که روح اجتماع در آن دمیده شده است و از آن هویت می گیرد . هویت شهری ، هویت جمعی است که با تبلور عینی در فیزیک و محتوای شهر ، معنادار می شود و به واسطه ایجاد تداعی خاطرات عمومی و تعلق خاطر در شهروندان ، شهرنشینان را به سوی شهروند شدن هدایت می کند . از آنجایی که «هویت» مجموعه ای از صفات و مشخصاتی است که باعث تشخیص یک فرد یا اجتماع از افراد و جوامع دیگر می شود ، شهر نیز به تبعیت از این معیار ، شخصیت یافته و مستقل می گردد . مقوله هویت به طور عام و هویت شهری به طور خاص از جمله مقولاتی است که به جهت نقشی که در شناخت افراد ، اشیاء ، اجتماعات و مکان ها دارد ، حائز اهمیت فراوان است . علی رغم اهمیت این موضوع در دوران اخیر ، بحران هویت شهری به صورت نگران کننده ای احساس می گردد . شهرها و فضاهای شهری در گذشته از استقلال ، شخصیت و هویت ویژه ای برخوردار بوده اند ؛ درحالیکه آنچه از اغلب شهرهای کنونی در ذهن عموم شکل می گیرد ، جز مجموعه ای از ساختمان های بلند ، خیابان ها ، ادارات و پارک ها نیست که در نتیجه آن ، تعلق خاطر به این فضاها به مرور کمتر و کمتر می شود . در واقع باید گفت در دوره معاصر و بخصوص در سال های اخیر ، ساختن برای ساختن و نه ساختن برای زیستن ، مجالی را برای توجه به مقولاتی مهم و عمیق همچون «هویت» در شهرسازی و معماری باقی نگذاشته است . در گذشته محلات شهری ، مکان هایی برای گرد آمدن افراد با ویژگی های قومی-نژادی ، مذهبی ، اقتصادی ، اجتماعی و ... مشترک بوده اند و به دنبال تجمع بیشتر افراد با ویژگی های مشترک در یک محدوده ، آن بخش از شهر دارای هویت خاص و شناخته شده ای می بود که سبب تمایز آن از دیگر بافت های اطراف می گردید . در چند دهه اخیر تغییر در ساختار محلات باعث شده ویژگی سنتی محله از بین رفته و ارزش های محله ای همگی رنگ باخته اند . محلاتی که در گذشته هر کدام بر اساس شرایط قومی و فرهنگی در دل شهرها شکل گرفته و وجه تسمیه آنها در گذر زمان نشان از شرایط اجتماعی مردم آن محلات داشته ، به تدریج محو و با تحولات شهری همگام شده است . در این پژوهش بازشناسی و تشخص به عنوان ابزارهای ارزیابی هویت محله معرفی شده اند . روش تحقیق پژوهش «توصیفی-مطالعه موردی» بوده و شاخص های موثر در ارتقاء هویت شهری در محله امیریه تهران مورد بررسی قرار گرفته تا بتوان با ارائه راهکارهای مناسب ، سبب ارتقاء هویت محله های شهری شد .